Students and Teachers Forum

डर वा त्रासरहित, होहल्लारहित स्वस्थ मानसिक र शारीरिक अवस्थालाई शान्ति भनिन्छ .....

विद्यालयमा शान्ति स्थापना गर्नः •    विद्यालयमा बन्द, हडताल आदि गर्नुहुँदैन । •   .....

आदरणीय सभापति महोदय, निर्णायक मण्डल, शिक्षकशिक्षिका महोदय तथा साथीहरू । आज म शान्ति विकासको .....

हाम्रो विद्यालयमा विद्यार्थीहरूबिच कुराकानी नमिल्दा, बेन्चमा अगाडि बस्ने भन्नेबारे, खेल .....

द्वन्द्व व्यवस्थापनका उपायहरू: •    द्वन्द्वरत पक्षका कुराहरू वा विचारहरू .....

द्वन्द्वका कारणहरूः •    वास्तविकता थाहा नपाई गलत सूचना वा सन्देश प्रवाह भएमा, •   .....

व्यक्ति व्यक्ति वा समूहसमूहबिचमा विचार वा कार्यसम्पादनमा विवाद उत्पन्न भएमा सोलाई द्वन्द्व .....

8. तलको घटना अध्ययन गर्नुहोस् र दिइएका प्रश्नको उत्तर दिनुहोस् :
केउरेनी गाउँका धेरै मानिसहरू एक हप्ताअघिदेखि रुघाखोकी र ज्वरोल बिरामी परेका थिए । उनीहरूमध्ये केही त धेरै सिकिस्त भई अस्पतालसमेत भर्ना थिए। कुनै एउटा अनलाइन खवरले त्यही कुरालाई नबुझी गाउँका धेरैमा कोभिडन गयो । यसले गर्दा गाउँ र वरपरका मानिसहरू आत्तिए। झन् कोभिड नै भएको भन्दै सङ्क्रमण रहेको र धेरै मानिसहरू यसबाट प्रभावित भएको समाचार सार्वजनिक मानिसहरू हल्ला गर्न थाले । मानिसहरू भेट्न जान र सहयोग गर्न जान छोडे । सँगै रहेका गाउँकामानिसहरू पनि गाउँघरको अवस्था बुझ्न पनि जान छाडे । गाउँको अवस्था अझ विकराल भयो । पल्लो गाउँका मानिस त्यस गाउँमा आउन जान बन्द गरे । अरू पनि नजानका लागि आउजाउ रोके । गैरी गाउँका मानिसहरू एकाति सिर्जना भयो । केही समयपश्चात् यस्ता गलत सूचना दिने सञ्चारका माध्यमलाई ।डरत्रासमा थिए र अनलाइनको गलत सूचनाले गर्दा गाउँमा डर चिन्ता, द्वन्द्वको स्थिति कारवाहीको प्रक्रिया अघि बढाइयो ।

(क) गाउँमा द्वन्द्व किन सिर्जना भयो ?
(ख) द्वन्द्वले गाउँमा कस्तो असर पायो ?
(ग) गलत सूचना वा समाचार पनि द्वन्द्वको कारण बन्न सक्छ भन्ने कुरालाई माथिको घटनाले कसरी पुष्टि गरेको छ ?
(घ) तपाइँको समुदायमा कस्ता कस्ता द्वन्द्वका घटना भएका थिए ? तिनको सूची बनाई कुनै एक घटना कसरी समाधान गरियो ? उल्लेख गनुहोस् ।
(ङ)समाजमा द्वन्द्व उत्पन्न हुन नदिन सञ्चार माध्यमको भूमिका उल्लेख गर्नुहोस् ? 

(क) अनलाइनको गलत सूचनाले गर्दा डरचिन्ता, द्वन्द्वको सिर्जना भयो । (ख) द्वन्द्वले गर्दा .....

हाम्रो समुदायमा आमा समूहको गठन गरिएको छ । सो समूहले विद्यालयको समयमा कक्षा छोडी बाहिर आई .....

समाजिक संघसंस्थाहरूः -  नेपाल प्रहरी                                  -  नेपाल .....

विद्यालयमा सामाजिक समस्या र समाधानबारे पाठ्यक्रममा समावेश गरिएको छ । यसकारण विद्यालयमा यस .....

विद्यालय शिक्षाको केन्द्र हो । व्यक्तिको चरित्र निर्माणमा विद्यालयको ठूलो भूमिका हुन्छ । .....

सामाजिक संघसंस्थाहरू: •    दलित उत्थान समाज, •    भैरव युवा समाज, •   .....

14. तलका घटना अध्ययन गर्नुहोस् र तल दिइएका प्रश्नको उत्तर लेख्नुहोस् :
मालिका युवा समाजले गाउँमा सचेतनामूलक कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आएको छ । यस समाजले गाउँमा विकृति र विसङ्गतिका रूपमा रहेको जुवातास र मादक पदार्थको सेवनलाई नियन्त्रण गर्न सडक नाटक, ऱ्याली, अन्तरक्रिया कार्यक्रम सञ्चालन गर्दै आइरहेको छ । छोरीलाई विद्यालय भर्ना गर्ने अभियानदेखि ज्येष्ठ नागरिक सम्मान कार्यक्रममा समेत यस समाजको भूमिका उल्लेखनीय छ । यस समाजले महामारीमा समेत श्रमिक, मजदुर र विपन्न मानिसहरूलाई खानाको प्रबन्ध गरेको थियो । भूकम्प महामारीमा समेत यस संस्थाले राहत वितरण गरेको थियो । यस संस्थाका कामलाई समुदायका अगुवाहरूल मुक्तकण्ठले प्रशंसा गर्दै आएका छन् । हामी पनि यस्ता मानव कल्याणमा संलग्न संस्थालाई सम्मान र सहयोग गरौँ ।

प्रश्नहरू
(क) मालिका युवा समाजले गरेका राम्रा कामहरूको सूची तयार पार्नुहोस् । 
(ख) उक्त समाजले गरेको कुन काम तपाइँलाई सबैभन्दा बढी मनपर्यो, किन ? 
(ग) तपाईँको समुदायमा क्रियाशील सामाजिक सङ्घसंस्थाले सामाजिक समस्या समाधानमा के कस्ता कामहरू गर्दै आएका छन् ? सोधखोज गरी कक्षामा प्रस्तुत गर्नुहोस् ।
 

(क) मालिका युवा समाजले गरेका कामहरूः -   जुवातास तथा मादक पदार्थ सेवन विरुद्ध सचेतना .....

हाम्रो विद्यालयमा सामाजिक समस्या र विकृतिबारेमा सामाजिक अध्ययन विषय अन्तर्गत .....

उपायहरूः (क) सबैलाई शिक्षित बनाउने । (ख) सचेतना तथा जनचेतनामूलक कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने । (ग) .....

सामाजिक समस्या र विकृतिलाई रोक्न सरकारबाट समय सापेक्ष कानुनहरू बनाइएका छन् । कानुनले .....

शिक्षाले हामीलाई ज्ञान दिन्छ । हामीलाई प्रबुद्ध बनाउँछ । चेतनाले हामीलाई सही र गलत छुट्याउन .....

अरूको गलत बानी व्यवहार नक्कल गर्दा आफ्नो बानी व्यवहार पनि गलत हुन्छ । गलत बानी व्यवहारले .....

हाम्रो समुदायमा रहेका केही सामाजिक समस्या र विकृति : (क) बालविवाह (ग) फजूल खर्च (ख) बालश्रम (घ) .....

रोगव्याधि च्याप्न लाग्यो, विकृतिकै कारण । मान्छे आज ठूलो हुन, खन्छन् आफ्नै खाडल ॥ ड्रग्स, एड्स .....

एक लैङ्गिक विभेद भनेको छोरा र छोरीमा भेदभाव राखी व्यवहार गर्नु हो । हाम्रो देशमा छोरीलाई .....

फजुल खर्च कम गर्ने: •    व्रतबन्ध आदि गर्दा सामूहिक आयोजना भएमा सहभागी बन्नेछु, •   .....

चाहिएको वा आवश्यकताभन्दा बढी खर्च गर्नुलाई फजुल खर्च भनिन्छ । जस्तै: हामीलाई विहान खानामा .....

मानव बेचबिखन नियन्त्रण गर्ने उपायहरू: •    मानव बेचबिखन विरुद्ध सचेतना कार्यक्रम .....

मानव बेचबिखन अन्तर्गत पर्ने कुराहरू: •    महिलालाई कामको प्रलोभन वा विवाह जस्तो गरी .....

पुरुष वा महिलालाई ललाईफकाई कामको प्रलोभन दिई वा अन्य प्रलोभनमा पारी अन्यत्र लगि बेच्ने .....

दृश्य १                                                                .....

हाम्रो देश पुरुषप्रधान देश हो । हाम्रो देशमा महिलाहरूमाथि विभिन्न प्रतिबन्ध लगाएर घरभित्र .....

हाम्रो परिवारमा पनि कहिलेकाहिँ रौसिएर बढी खर्च गर्ने गरिन्छ । गत महिना दाजुको बिहे ठूलो भोजको .....

31. तलको घटना अध्ययन गरी दिइएका प्रश्नको उत्तर लेख्नुहोस् ।
गैरी गाउँमा कचहरी बसेको छ । गाउँबाट सोझासाझा चेलीलाई सहरका क्याबिन, रेस्टुरेन्टमा काम गर्न बाध्य पार्ने दलाललाई गाउँलेले पक्रेर प्रहरीलाई बुझाउन लागेका छन् । गत वर्ष पनि गाउँबाट पाँच जना चेली हराएका थिए। उनीहरूलाई सस्तो पारिश्रमिकमा विदेशमा काम गर्न पठाएको हल्ला चलेको थियो । उनीहरूले विदेशमा दःख पाएको खबर समाचारमा आएपछि यी मानव तस्करलाई कारबाही गर्न गत वर्षदेखि नै गाउँलेहरू तातेका थिए । त्यस्तै केही बालबालिकालाई घरेलु कामदारका रूपमा सर्कस लगायत विभिन्न बालश्रममा लगाएको हल्ला पनि गाउँमा चलेको थियो । यस्ता गतिविधि सामाजिक अपराध हुन् । यस्ता गतिविधिमा संलग्न व्यक्तिहरूका विरुद्ध गाउँका सबै सचेत र चनाखो आवाज कचहरीमा चल्यो ।गाउँमा कुनै नौलो मानिस देखेमा अभिभावकलाई खबर गर्ने गर्नुपर्छ । प्रहरीलाई खबर गर्नुपर्छ । जनप्रतिनिधिलाई खबर गर्नुपर्छ भनी महिला वडा सदस्यले कचहरीमा बताइन् । कसैले फकायो भने आफू सचेत हुने र अभिभावकलाई जानकारी दिने गर्नुपर्छ भनी उनले थपिन् । शरीरका अङ्ग बेचबिखन गर्ने कार्य पनि मानव बेचबिखन नै हो । वडाध्यक्षले समाजमा मिर्गौला बेच्ने कार्य मौलाएको पनि उल्लेख गर्नुभयो । यसलाई नियन्त्रण गर्न वडामा छिट्टै जनचेतनामूलक कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने कुरा उल्लेख गर्नुभयो । साथै उहाँले यसको मुख्य कारण गरिबी भएकाल वडामा आयआर्जनका कार्यक्रम सञ्चालन गर्न लागेको जानकारीसमेत दिनुभयो ।

(क) मानव बेचबिखन भनेको के हो ?
(ख) मानव बेचबिखन सामाजिक अपराध हो, किन ?
(ग) मानिसलाई कम ज्याला र निकृष्ट श्रममा लगाउँदा के के समस्या आउँछन् ?
(घ) मानव अड्ग बेचबिखनमा मुख्य गरी शरीरका कुन कुन अड्ग बेचबिखन हुने गरेका छन् ?
(च) मानव बेचबिखन रोक्न अवलम्बन गर्न सकिने उपायहरू लेख्नुहोस् ।

(क) पुरुष, महिला वा बालबालिकालाई ललाईफकाई अन्यत्र लगी बेच्ने कामलाई मानव बेचबिखन भनिन्छ .....

ठूला जात भनाउँदाले सानो जातिका मानिसले छोएमा जात जाने भनि गरिने व्यवहारलाई छुवाछुत भनिन्छ । .....

अरूबाट नचाहिँदो फाइदा लिनुलाई शोषण भनिन्छ .....

अन्धविश्वास, छुवाछुत, महिलाहिंसा, झुमाप्रथा, घुम्टोप्रथा, दाइजो प्रथा, बोक्सी, लागूपदार्थ .....

सामाजिक भेदभावले समाजमा मेलमिलाप हुन दिँदैन । मानिस मानिस सबै बराबर हुन्छन् । समाजमा काम गर्न .....

जाति, भाषा, धर्म, वर्ग, लिङ्ग, अपाङ्गताका आधारमा गरिने भेदभावलाई सामाजिक भेदभाव भनिन्छ । साना .....

सभ्य समाजका बाधाहरू- (क) निरक्षरता : मानिस निरक्षर भए समाज सभ्य बन्न सक्दैन । लेखपढ नगर्ने .....

सभ्य समाज भनेको अनुशासित, शिक्षित, मानवीय गुण तथा आचरणयुक्त भई प्रगतिको बाटोमा अगाडि बढ्ने .....

•    हामीले शिक्षित हुनुपर्छ । शिक्षित भएमा हामीमा सचेतना हुन्छ । गलत र सही कुरा हामी .....

बिभा : आदरणीय सभापति महोदय, शिक्षक शिक्षिका महोदय, निर्णायक मण्डतथा साथीहरू । आजको .....

सभ्य समाज निर्माणका बाधाहरू: (क) असमानता (ख) निरक्षरता (ग) सामाजिक विभेद (घ) शोषण (ङ) सामाजिक समस्या .....

 कुनै तरङ्ग प्रशारणको लागि माध्यमको आवश्यक पर्छ भने कुनैलाई पर्दैन । प्रसारणका लागि .....

अल्ट्रासोनोग्राफी उपचार क्षेत्रमा अल्ट्रा ध्वनि तरङ्गको प्रयोगबाट शरीरका भित्री भागहरूको .....

अल्ट्रासोनिक रुलर (Ultrasonic rular) ले दुरी मापन गर्न सेन्डरबाट अल्ट्रासाउन्डलाई ठोस अवरोधतिर घरतिर .....

ध्वनि परावर्तनका चारओटा उपयोगिताहरू निम्नअनुसार छन्- (क) परावर्तित ध्वनिका आधारमा चमेराले .....

(अ) A - सिटी स्क्यान B - एक्स-रे इमेजिङ (आ) सिटी स्क्यान गर्न मानिसलाई एक डोनट (Doughnut) आकारको मेसिनभित्र .....

सबै विद्युत् चुम्बकीय तरङ्गहरूलाई बढ्दो आवृत्ति अथवा घट्दो तरङ्ग लम्बाइका आधारमा गरिएको .....

Longest wave length           Radio waves (रेडियो तरङ्ग)       (सबैभन्दा बढी तरङ्ग लम्बाइ)         Shortest wave length .....